Styl japoński we wnętrzach – ryokan

Podróże jako inspiracja

Podróże po świecie są dla mnie jako architekta wnętrz ważnym źródłem inspiracji. Wielkie znaczenie ma nie tylko poznawanie najnowszych trendów, topowych marek wnętrzarskich i modnych przestrzeni, ale także odkrywanie tradycji w aranżowaniu wnętrz różnych krajów, kultur i epok.

Jednym z takich bardziej inspirujących krajów jest Japonia. Kraj Kwitnącej Wiśni bardzo różni się od innych krajów Azji, podróż po Japonii bardzo uzmysławia współczesne różnice, których źródło znajduje się w tradycji. Styl japoński we wnętrzach jest bardzo wyrazisty, a przy tym minimalistyczny i o wysokiej wartości estetycznej.

Więcej o samej Japonii i podróżowaniu po niej pojawia się na blogu www.filmowe-szlaki.pl

Architektura wnętrz w stylu japońskim

Jeśli podróże, to i konieczność znalezienia noclegu. Tradycyjnym noclegiem w Japonii jest ryokan. Oprócz noclegu, podróżni mogą liczyć także na tradycyjny posiłek we wnętrach w prawdziwie japońskim stylu, a nawet w oryginalnym stroju.

Tradycyjna architektura japońska inspiruje współczesnych architektów i architektów wnętrz
Wiele budynków o tradycyjnej architekturze znajdziemy w dzielnicy Gion, czyli dzielnicy geiko (gejsz) w Kioto

Początki działalności ryokanów sięgają VIII wieku naszej ery, gdy stolica Japonii znajdowała się w Narze (dziś słynnej dzięki parkowi z jeleniami sika). W 718 roku w miejscowości Komatsu otwarto pierwszy zajazd dla podróżnych i co ciekawe, działa on do dziś, pozostając w rękach jednej rodziny! Uznaje się go za jeden z najstarszych hoteli świata i najdłużej nieprzerwanie działające przedsiębiorstwo. Standard i co za tym idzie ceny za noc w ryokanie są bardzo zróżnicowane, ale na ogół są nieco droższe od zwykłych hoteli na zachodnią modłę.

Jak wygląda architektura i wnętrza ryokanu? Jest to najczęściej parterowy lub jednopiętrowy budynek o tradycyjnym wyglądzie Mniejsze ryokany są jednobryłowe, zaś większe składają się z głównego budynku honan, który mieści recepcję i wspólną salę do posiłków, dalej znajdują się aneksy z pokojami gościnnymi – bekkan – i wewnętrzne dziedzińce z ogrodem. Większość ryokanów posiada wspólne łazienki i łaźnię o-furo do gorących kąpieli sentō lub onsen, jeśli ryokan znajduje się przy naturalnym gorącym źródle. W ryokanie należy poruszać się boso lub w kapciach, które użyczają właściciele zajazdu.

Tradycyjny styl japoński we wnętrzach – podpatrzone w Japonii

Nas najbardziej jednak interesuje wnętrze. Wystrój pokojów gościnnych w ryokanach to prawdziwie japoński styl we wnętrzach i wyposażeniu.

Styl japoński we wnętrzach tradycyjnego hotelu, czyli ryokanu
Nocleg w japońskim stylu w tradycyjnym ryokanie. Maty tatami, przesuwne panele shoji, kakemona we wnęce na ścianie i niewielka ikebana

To, co od razu rzuca się w oczy, to wykończenie podłogi matami tatami. Standardowe maty mają wymiar 180×90 cm i służą za miarę wielkości pomieszczeń także w nowoczesnych domach i mieszkaniach. Po prostu zamiast podawać powierzchnię w metrach kwadratowych, podaje się w liczbie tatami. Maty są dwuwarstwowe: spodnią część stanowi słoma ryżowa, zaś wierzchnią pleciona trawa igusa. Całość jest wykończona oblamówką z barwnej tkaniny. Bardzo przyjemny i naturalny materiał dla stóp, ale niezbyt trwały, stąd japońska tradycja nakazuje ściąganie obuwia przed domem. Ważne jest to, że japoński tradycyjny styl we wnętrzach trzyma się mocno nawet w nowoczesnych budynkach. Nadal wykorzystuje się tatami: przynajmniej jedno pomieszczenie w większości domów i mieszkań jest wyłożone tymi naturalnymi matami. Tatami wykonane ze sztucznych tworzyw, które imitują splot trawy, wykorzystuje się jako podłoże do uprawiania japońskich sportów walki. Maty z pianki poliuretanowej przede wszystkim lepiej amortyzują upadki.

Styl japoński we wnętrzach tradycyjnego hotelu, czyli ryokanu
Przesuwne panele shoji dzielą pokój na sypialnię i pokoik do picia herbaty.

Charakterystyczne dla architektury wnętrz w stylu japońskim są tradycyjne przesuwne panele shōji. Są one wykonane jako drewniana kratownica, której belki łączą się pod kątem prostym. W ażury między belkami jest wklejony papier, w wersji najbardziej tradycyjnej jest to papier ryżowy, zaś w nowoczesnych wariantach używa się bardziej trwałych tworzyw sztucznych. Trzeba przyznać, że tak przefiltrowane światło jest szczególnie przyjemne. W Japonii shōji pojawiły się około II-III wieku naszej ery za sprawą kulturalnego wpływu Cesarstwa Chińskiego, rządzonego przez dynastię Han. Wyróżnia się kilka typów shōji  w zależności od proporcji między ażurową a pełną częścią przesłony. Szczególnym rodzajem jest tsuitate, czyli wolnostojąca nieruchoma ścianka działowa, czy znany dobrze na Zachodzie składany parawan byōbu.Do rozdzielania przestrzeni w ryokanach używa się także ruchomych, nieprzeziernych paneli fusuma, które niekiedy dekoruje się malowidłami. Jak bardzo przypomina to nowoczesne rozwiązania architektoniczne: ruchome panele do dowolnej aranżacji przestrzeni.

Architektura wnętrz w Japonii
Wnętrze pawilonu w świątyni Ryoan-ji w Kioto. Pomieszczenie podzielone jest przesuwną ścianką tsuitate. Ścianka jest ręcznie malowana w tradycyjnym stylu.
Elementy wyposażenia wnętrz w stylu japońskim
Pawilon w świątyni Ryoan-ji w Kioto. Widać ażurową przesłonę shoji i parawan byobu. Podobne parawany chętnie wykorzystywane są w różnych aranżacjach wnętrz

Pokój gościnny w ryokanie zwykle podzielony jest za pomocą shōji lub fusumy  na alkowę tokonoma i pokoik do picia herbaty i ewentualnie spożywania posiłków. Sypialnia w japońskim stylu jest pozbawiona łóżka w znanej nam formie. Bezpośrednio na tatami rozkłada się posłania futon z bardzo twardymi poduszkami, na których jednak śpi się zadziwiająco wygodnie. Ściany są ozdobione przynajmniej jednym rolowanym malowidłem, które nazywa się kakemono. Tradycyjne japońskie malarstwo lub kaligrafia na papierze bądź jedwabiu, podklejana na tkaninie ma formę wydłużonego prostokąta. Górna i dolna krawędź są mocowane do drążków, za pomocą których można obraz zwijać, choć i tak się tego nie robi w domu, za to kupuje się je w formie zwiniętej, jak u nas plakat. W ryokanach o nieco wyższym standardzie do pokoi wstawia się kompozycję kwiatową ikebana. Jest to tradycyjna japońska sztuka układania kwiatów w bukiety. Podczas podróży do Japonii warto choć jedną noc spędzić w tradycyjnym ryokanie.

Jeden nocleg, wiele inspiracji na wnętrza w stylu japońskim

Projektant wnętrz z Wrocławia zainspirowany stylem wnętrz w Japonii
Tradycyjny japoński nocleg w ryokanie w Yudanace. Pomieszczenie do picia herbaty, wydzielone za pomocą shoji

My zdecydowaliśmy się na taki nocleg w mieście Yudanaka przy rezerwacie śnieżnych małp. Nasz ryokan nie był luksusowy, ale miał własny onsen, a sam pokój pozwolił się wczuć w klimat tradycyjnego japońskiego domostwa. Przy okazji stał się źródłem wnętrzarskich inspiracji. Nawet jeśli nie stosowanych wprost, to na nasz grunt warto przenieść filozofię prostoty i szczerości naturalnych materiałów wykorzystywanych w aranżacji wnętrz.

Japoński styl we wnętrzach na zdjęciach z podróży

Styl japoński w nowoczesnych wnętrzach
Hotel w Kamakurze inspirowany tradycyjnym ryokanem, ale w bardziej nowoczesnym wydaniu
Styl japoński we wnętrzach tradycyjnych
Wnętrza zamku Himeji
Styl japoński we wnętrzach i architekturze - klasztor buddyjski
Klasztor buddyjski, czyli minshuku, w Narze
Styl japoński we wnętrzach i architekturze - herbaciarnia
Japońskie wnętrze – herbaciarnia w Kioto

Jeśli bardziej interesuje Cię podróż po Japonii, niż aranżacja wnętrz w stylu japońskim, zapraszam na www.filmowe-szlaki.pl zaś Yudanaka jest opisana dokładniej tutaj.